PSZCZOŁA KRAIŃSKA
Pszczołę kraińską charakteryzuje ciemno-szare ubarwienie,
z krótkimi ale bardzo gęstymi włoskami o srebrzystym
odcieniu. Wielkością ustępuje środkowo-europejskiej,
ale jest większa od pszczoły kaukaskiej. Języczek ma
średniej dł. 6,4-6,8 mm, wyróżnia je niski indeks kubitalny
45-50%. Są to pszczoły bardzo łagodne, spokojne, dobrze
trzymające się plastrów podczas przeglądów. Cechuje je
duża pracowitość (latają w chłodne dni), dobra orientacja
w terenie (nie błądzą). Gniazdo kitują umiarkowanie lub
słabo, niezbyt chętnie budują plastry. Miód sklepią na
biało. Pszczoły tej rasy wcześnie kończą przygotowanie
do zimy. Silne rodziny zwykle zimują dobrze (lepiej niż
pszczoła kaukaska, ale gorzej niż środkowo-europejska).
Dobrze wykorzystują zapasy zimowe. Są odporne na nosemozę
i choroby zgnilcowe. Charakteryzują się wczesnym i szybkim
rozwojem wiosennym, dlatego też polecane są w rejonach
gdzie przewagę stanowią pożytki wczesne (sady, mniszek,
rzepak).Zdania na temat dużej rojliwości pszczół tej
rasy są podzielone. Łatwo wchodzą w nastrój rojowy przy
długich przerwach w pożytku lub gdy główny pożytek występuje
w drugiej połowie czerwca lub w lipcu. Przy pomocy powszechnie
stosowanych metod łatwo można ten stan zlikwidować. Kiedy
nastrój nie jest ograniczany z jednej rodziny może wyjść
3-4 roje. W okresie głównego pożytku miód składają w
części magazynowej i gniazdowej. Pszczoły tej rasy są
wartościowym składnikiem mieszańców lecz przy krzyżowaniu
powinny być wykorzystywana jako strona ojcowska. Znane
są różne populacje pszczoły kraińskiej, a niektórzy mówią
nawet o rasach. Do takich należą car rumuńska, car austriacka,
car niemiecka. Wspomnieć należy również o pszczole karpackiej
i greckiej. Pszczoła kraińską - bardziej szara od środkowoeuropejskiej
i nieco mniejsza, występuje u niej szybki rozwój wiosną
dochodząc do dużej siły i dobrze wykorzystując pożytki
wczesne. Niezastąpiona w sierpniu i we wrześniu na pożytkach
spadziowych. Jest to pszczoła łagodna lecz obdarzona
dużą rojliwością.
kraińskalinii T "TROISECK" jest wyselekcjonowana w kierunku
wykorzystania pożytków średniopóźnych i późnych, zwłaszcza
spadzi. Tworzy rodziny silne i bardzo silne. Pszczoły
są łagodne, dobrze trzymają się plastra. Występuje ograniczenie
matki w czerwieniu przy obfitych pożytkach. Na wiosnę
w gnieździe jest wyraźnie oddzielona miodnia, wraz z
rozwojem rodziny matka penetruje cały ul. I czerwi w
wolnych komórkach w różnych jego częściach. Średni wskaźnik
produkcji miodu w naszych warunkach środowiskowych waha
się na poziomie 149 % (procentowe porównania matek hodowlanych
z matkami będącymi w danej pasiece (dzikimi)). Populacja
wywodząca się z matek importowanych z Austrii. Pszczoły
wyspecjalizowane w pożytkach średnio wczesnych i późnych.
Tworzy bardzo silne rodziny. Pszczoły łagodne, trzymają
się plastrów. Przy bardzo silnych pożytkach następuje
ograniczanie matek w czerwieniu. Pszczoły wyjątkowo pracowite.
Średni wskaźnik produkcji miodu w naszych warunkach środowiskowych
waha się na poziomie 149 %.
kraińska linii Sk - "SKLENAR" Pochodzi z hodowli Johna
w Austrii. Jest bardzo łagodna, tworzy silne rodziny. Ma
dobrą dynamikę rozwoju wiosennego i letniego. Przy pożytkach
wczesnych i silnych średnio wczesnych ma skłonność do ograniczania
matek w czerwieniu. Odznacza się skłonnością do cichej
wymiany matek. Wskaźnik produkcji miodu wynosi w granicach
152 %
kraińska
linii Kortówka selekcjonowana na bardzo wczesny
rozwój w celu maksymalnego wykorzystania wczesnych pożytków
z mniszka lekarskiego oraz występującej późno spadzi.
Selekcjonowana w Polsce już od ponad 10 lat, gdzie szybko
i znakomicie przystosowała się do warunków klimatyczno-pożytkowych
kraju. Pszczoły są duże, jasno ubarwione, wybitnie łagodne,
mało ruchliwe, bardzo dobrze trzymające się plastrów.
Mają tendencję do ograniczania matek w czerwieniu, co
powoduje że są wyjątkowo miodne nawet przy słabych pożytkach.
Mają tendencję do cichej wymiany, w ulu często czerwią
dwie matki. Zimują bardzo dobrze. Charakteryzują się
wyjątkowo dużą dynamiką rozwoju co powoduje że już na
pożytki wczesnowiosenne uzyskują bardzo dużą siłę, mimo
iż wiosną późno podejmują czerwienie. Nadają się szczególnie
do pasiek intensywnie prowadzonych, wykorzystujących
co najmniej kilka pożytków w sezonie. Bardzo dobre cechy
tej pszczoły najlepiej wykorzystać można w ulach stojakach.
Łatwiej w nich bowiem kierować intensywnym rozwojem rodzin.
Wyróżniającą cechą tej populacji jest utrzymywanie dużej
aktywności lotnej pszczół przez cały dzień. Jest wybitna
także pod względem dużej produkcji pyłku.
kraińska
linii Nieska Powstała na bazie utrzymywanych
dotychczas linii Niemka i Sklenar. Bardzo łagodna, dobrze
trzyma się plastrów. Bardzo dobrze zimuje i odznacza się
doskonałą dynamiką rozwoju. Wykazuje skłonność do ograniczania
matek w czerwieniu przy pożytkach wczesnych i przejawia
tendencję do cichej wymiany matek. Wyjątkowo miodna.
kraińska
linii PWJOT Pszczoły o podobnych cechach biologicznych
i użytkowych, utrzymywane w odrębnych grupach pochodzeniowych
i kombinacjach międzygrupowych, podnoszących walory użytkowe
linii w zależności od pochodzenia grup. Charakteryzuje
się rozwojem bardzo wczesnym i wczesnym, tworzy rodziny
bardzo silne i silne. Wykazuje się małą i średnią rojliwością,
bardzo łagodna, wykorzystuje pożytki od wczesnych do
późnych.
kraińska
linii Rumunka Charakteryzuje się dobrą zimotrwałością
i dobrym rozwojem wiosennym. Łagodna, dobrze trzyma się
plastrów, tworzy rodziny duże, produkuje dużo mleczka,
doskonała do powiększania pasieki. Polecana na pożytki
bardzo wczesne i wczesne - obfite. Jest bardzo plenna
(wysokie tempo czerwienia matki). Tworzy duże rodziny,
wymaga dużej pojemności ula (Dadant z nadstawką lub ule
wielokorpusowe) oraz ciągłych pożytków od wczesnych (sady,
rzepak, mniszek) do późnych (wrzos) oraz spadź w zależności
od terminu wystąpienia. Łagodna, dobrze zimuje. Zalecana
do pasiek wędrowych, w których rekordowe zbiory osiąga
jako krzyżówka z Cau PwK i M. Wyróżnia się dużą produkcją
mleczka i szybkością w odbudowaniu węzy.
kraińska
linii Willy ich najlepszą cechą jest wyjątkowa
łagodność. Charakteryzują się ponadto doskonałą dynamiką
rozwoju wiosennego. W czasie przeglądów mało ruchliwe,
dobrze trzymają się plastrów. Matki hodowlane pochodzą
z Zakładu Pszczelnictwa UWM w Olsztynie.
kraińska
linii Si linia pochodząca z Austrii, przystosowana
do warunków górskich. Charakteryzuje się bardzo dużą
dynamiką rozwoju, przez co jest skłonna do rójki. Rozwój
wiosenny - wczesny. W gorszych warunkach pogodowych może
być dość agresywna. W korzystnych warunkach potrafi stworzyć
bardzo silne i wysoko produktywne rodziny. Matki hodowlane
pochodzą z pasieki Pana Krzysztofa Loca. Najbardziej
plenna populacja pszczół w naszej pasiece. Bardzo dobrze
zimuje. Ma dobrą dynamikę rozwoju wiosennego. Pszczoły
łagodne, nie tolerują przeglądów w niskich temperaturach.
Przy pożytkach intensywnych i późnych ograniczają matki
w czerwieniu. Wskaźnik produkcji waha się na poziomie
156 %
kraińska
linii Tb bardzo miodna o dynamicznym rozwoju wiosennym.
Tworzy rodziny średnie i duże. Polecana do wykorzystania
wszystkich pożytków nektarowych i spadziowych. Zagospodarowuje
nadstawkę lub kolejne korpusy, przy obfitych pożytkach
pszczoły ograniczają matkę w czerwieniu. Pszczoły nierojliwe,
z tym, że w okresie bezpożytkowym w silnych rodzinach
może wystąpić nastrój rojowy, który jest łatwy do opanowania.
Łagodne, dobrze trzymające się plastra, o dobrej zdrowotności,
zimotrwałości, charakteryzują się również małym zużyciem
zapasów w okresie zimowania. Doskonały komponent mateczny
i ojcowski w krzyżówkach międzyrasowych i międzyliniowych
z Cau Pb oraz z Car Ab, Car N, a do reprodukcji z Car
Ab.
kraińska
linii Ab pszczoły miodne, łagodne, stopień łagodności
maleje podczas przeglądów przy niższych temperaturach.
Tworzą rodziny duże i średnie, dobrze zimujące o dużej
dynamice rozwoju wiosennego. Polecasna na pożytki bardzo
wczesne, sezonowe i późne. Wymaga systematycznego poszerzania
gniazda lub ograniczenie matki w czerwieniu w izolatorze.
Mało kitują. Doskonały materiał mateczny i ojcowski do
produkcji mieszańców międzyrasowych i międzyliniowych
z Cau Pb, Car Tb, Car N, a do reprodukcji z Car Tb.
kraińska
linii Pb bardzo miodna, polecana na pożytki
średnie i późne zwłaszcza z roślin motylkowych.
Tworzy rodziny
średniej wielkości. Pokarm gromadzi w części gniazdowej
z tendencją do silnego ograniczenia matki w czerwieniu.
Rzadko przechodzi do nadstawek. Polecana do uli "leżaków".
Silnie kituje gniazdo. Pszczoły bardzo łagodne, mało
rojliwe. Zmieniają matkę w drodze cichej wymiany. Najlepsze
efekty osiąga jako strona ojcowska w krzyżówkach z
Car Tb, Car Ab, Car N. Prowadzenie rodziny z tą linią
wymaga
niewielkiej ingerencji pszczelarza wobec tego polecana
jest pszczelarzom początkującym. Generalnie zalecana
w łagodnym klimacie.
kraińska
linii S (populacja S2) wyróżnia się dużą pracowitością
(wysokie zbiory miodu, pyłku). Nie wchodzi w nastrój rojowy
mimo, że tworzy silne rodziny. Odznacza się wysoką dynamiką
rozwoju, dobrze zimuje i jest bardzo łagodna. Rekordowe
zbiory osiąga w krzyżówce z M. Astą oraz z Cau PwK. Sprawdziła
się we wszystkich rejonach kraju.
kraińska
linii Niw na uwagę zasługuje jej nierojliwość,
trzymanie się plastra oraz łagodność przy tym odznacza
się dobrą wydajnością miodową. Ma średni rozwój wiosenny.
Tworzy rodziny średniej wielkości. Zalecana na pożytki
średniowczesne, a rekordowe zbiory osiąga w krzyżówce
z Cau PwK i M. Astą. Sprawdza się w pasiekach przydomowych,
dobrze wykorzystuje pożytki wielokwiatowe (las, łąki),
a głównie akacjowe i lipowe.
kraińska
linii PA pszczoły tej linii cechuje dobre wykorzystanie
zarówno wczesnych jak i późniejszych pożytków (wrzos).
Są dość plenne. Mało kitują. Dobrze zimują. Pszczoły
wykazują dobrą dynamikę i wczesność rozwoju z niewielką
skłonnością do ograniczania matek w czerwieniu przy silnych
pożytkach. Są bardzo łagodne. Tworzą silne rodziny.
kraińska
linii J cechuje ją łatwość obsługi rodzin pszczelich
oraz bardzo dobre cechy produkcyjne. Pszczoły są łagodne,
dobrze trzymają się plastrów. Mało kitują gniazdo, wymagają
dobrego przygotowania do zimowli, a głównie dostosowania
pojemności gniazda i ilości zapasów do stanu rodziny.
Pochodzi jak sama nazwa wskazuje z importu z 1980 roku
z Jugosławii. W wyniku prowadzonych prac hodowlanych,
została przystosowana do naszych warunków klimatyczno
- pożytkowych. Pszczoły o bardzo dobrych cechach produkcyjnych,
łatwe w obsłudze. Bardzo łagodne nie płochliwe łatwo
dają się strząsać z plastrów. Gniazda kitują raczej słabo.
Wymagają bardzo dobrego przygotowania do zimy oraz utrzymywania
dużej siły rodziny. Wskaźnik produkcji miodu około 139
%.
kraińska
linii N cechuje ją duże wyrównanie morfologiczne
oraz bardzo wysoka miodność. W wyniku pracy hodowlanej
poprawiono w tej linii plenność. Pszczoły wykazują bardzo
dużą łagodność. Są mało ruchliwe i silnie trzymają się
plastrów. Bardzo dobrze zimują i odznaczają się doskonałą
dynamiką rozwoju. Pochodzi z instytutu w Oberursel z
Niemiec. Pszczoły są duże, jasno ubarwione, bardzo łagodne,
mało ruchliwe, dobrze trzymające się plastrów. Mają tendencję
do ograniczania matek w czerwieniu, co powoduje że są
wyjątkowo miodne nawet przy słabych pożytkach. Mają tendencję
do cichej wymiany, w ulu często czerwią dwie matki. Zimują
bardzo dobrze. Wiosną późno podejmują czerwienie. Mają
bardzo dużą dynamikę rozwoju co powoduje że na pożytek
rzepakowy uzyskują już bardzo dużą siłę ( 3 korpusy Ostrowskiej).
Wyróżniającą je cechą jest utrzymywanie dużej aktywności
lotnej pszczół przez cały dzień. Wskaźnik produkcji miodu
waha się w zależności od typu kojarzenia od 125 % do
168 %.
kraińska
linii Mr - "Marynka" Selekcję
tej linii rozpoczęto w 1993 roku. Materiałem wyjściowym
było 9 linii krainki hodowanej wówczas w Polsce.
Drogą krzyżowania linii i selekcji potomstwa osiągnięto znaczny postęp w
zakresie cech użytkowych, szczególnie miodności.
Badania morfologiczne wskazują na osiągnięcie
znacznego wyrównania cech morfologicznych w obrębie selekcjonowanej populacji
przy jednocześnie znacznej zmienności wewnątrzrojowej. Linia Marynka charakteryzuje
się wysoką miodnością. Dobrze wykorzystuje pożytki zarówno wczesne jak i
późne. Miód sklepi na sucho. Chętnie przechodzi do
nadstawki. Bardzo dobrze zimuje
i odznacza się dużą dynamiką rozwoju, jest przy tym nierojna. Pszczoły są
bardzo łagodne i dobrze trzymają się plastrów.
kraińska
linii GR1 Materiałem wyjściowym do założenia
linii były matki z rodzin, w których zauważono zwiększoną
w porównaniu z innymi odporność na grzybicę. Mechanizm
tej odporności polega na wcześniejszym niż u innych linii
usuwaniu przez pszczoły chorego czerwiu z rodziny i tym
samym likwidacji źródła infekcji. Selekcję tej linii rozpoczęto
w 1995 roku. Charakteryzuje ją wczesny i dynamiczny rozwój.
Dobrze zimuje, jest bardzo łagodna i dobrze trzyma się
plastrów. Łatwo przechodzi do nadstawki. Ubarwienie typowe
dla rasy kraińskiej. Rodziny z matkami z tej linii unasienionymi
naturalnie, w znacznym stopniu powtarzają cechę odporności
na grzybicę i inne cechy produkcyjne.
kraińska
linii Zosia Materiałem wyjściowym do założenia
linii były matki kraińskie importowane z Rumunii w latach
siedemdziesiątych. Początkowo utrzymywana w hodowli zachowawczej,
w latach dziewięćdziesiątych poddana została selekcji
na cechy użytkowe. W rezultacie linia odznacza się wczesnym
i dobrym rozwojem. Pszczoły zimują dobrze, są łagodne,
dobrze trzymają się plastrów, odznaczają się dobrą miodnością.
W okresie pożytków łatwo przechodzą do nadstawki. W gnieździe
oddzielają miód od czerwiu gromadząc go głównie na skrajnych
plastrach. Ubarwienie pszczół typowe dla rasy kraińskiej,
ciemnoszare z wyraźnymi jasno szarymi paskami włosków
na tergitach odwłokowych. U części matek spotyka się
jaśniej ubarwiony oskórek i w potomstwie tych matek możliwa
jest obecność niewielkiej liczby robotnic z żółtobrązowymi
paskami na drugim tergicie odwłokowym.
kraińska
Linii CT 46 Rozwój bardzo wczesne pożytki wykorzystują
jako rozwojowe. Pełnię rozwoju osiągają w okresie kwitnienia
jabłoni. Linia tworzy rodziny o średniej sile, gniazdo
traktując jako rodnię. Miodność - miód składają przede
wszystkim w nadstawce nie zalewając gniazda. Bardzo dobre
wyniki miodowe uzyskują na pożytkach średniowczesnych zwłaszcza
spadzi. Łagodność - pszczoły charakteryzują się dużą łagodnością
nawet przy nienajlepszej pogodzie. Rojliwość - zarówno
materiał czystoliniowy jak i mieszańce wykazują znikomą
rojliwość w okresie popożytkowym rzadko wchodzą w nastrój
rojowy. Zimotrwałość - rodziny bardzo dobrze znoszą nawet
bardzo długie zimowle o niskich temperaturach. W czasie
pierwszego przeglądu wiosennego ok. 80% rodzin nie wymaga
zwężenia gniazda. Pszczoły bardzo rzadko chorują na nosemozę.
Inne cechy - gromadzą duże ilości kitu , a na zimę mocno
kitują wszelkie szczeliny. Pszczoły dobrze trzymają się
plastra. Linia tworzy rodziny o średniej plenności i długowiecznych
pszczołach. Linia ta stanowi uniwersalny materiał do krzyżowania
zarówno jako strona mateczna jak i ojcowska.
Linia
Alsin Rozwój - wczesny , dynamiczny. Przy umiarkowanym
pożytku dobrą dynamikę czerwienia utrzymują przez cały
sezon. Plenność rodzin średnia do wysokiej i bardzo wysokiej.
Miodność - wykorzystują już najwcześniejsze pożytki i
bardzo dobrze pracują przez cały sezon na różnych pożytkach.
Wysokie wydajności miodowe uzyskują także na spadzi.
Łagodność - pszczoły są bardzo łagodne ale w drugiej
połowie lata , późnym popołudniem wykazują lekką agresywność.
Rojliwość - rodziny wykazują rojliwość jedynie przy nieposzerzeniu
gniazda w okresie obfitych pożytków wtedy bardzo szybko
odbudowują węzę i nie sprawiają kłopotów. Zimotrwałość
- zimują bardzo dobrze. Do zimowli nie wymagają dodatkowego
ocieplenia. Dobrze znoszą długie zimowle. Inne cechy
- pszczoły zbierają duże ilości pyłku. Rodziny tej linii
bardzo dobrze nadają się do tworzenia z nich odkładów.
Linia
CNT Rozwój - wczesny , ale matki zaczynają czerwić
intensywniej pod koniec kwitnienia
wierzby. Czerwienie
matek słabnie w okresie późnego lata. Miodność -bardzo
dobrze wykorzystują wszystkie pożytki nektarowe , nawet
te najmniejsze , gorsze wyniki uzyskują na pożytkach spadziowych.
Łagodność -to cecha ,która wyróżnia tą linię pszczół. Pszczoły
wykazują się wysoką łagodnością w okresie całego sezonu
w każdych warunkach pogodowych. Przy pszczołach można pracować
praktycznie bez "dymu". Rojliwość - prawie nie
wykazują cechy rojliwości. W nastrój rojowy wchodzą bardzo
rzadko. Matki doskonale dostosowują czerwienie do obfitości
pożytków i wielkości gniazda. Zimotrwałość -dobrze zimują
rodziny po odpowiednim ścieśnieniu gniazda. Źle znoszą
długie zimowle bez możliwości oblotu pszczół. Inne cechy
-Pszczoły są krótkowieczne ale bardzo pracowite. Charakteryzuje
je duże wyrównanie morfologiczne. Wysoka miodność przy
ograniczonej plenności.
Linia
Kujawska car kd. Linia ta wywodzi się od trzech
linii pszczół kraińskich sprowadzonych do Polski: jednej
z Niemiec i dwóch z Austrii. Matki tych linii były materiałem
wyjściowym do wyprowadzenia mieszkańców trzeciego stopnia.
Pszczoły budujące silne rodziny nadają się raczej do intensywnej
gospodarki pasiecznej w ulach sytemu wielokorpusowego.
Rozwój pszczół w okresie przygotowawczym do zimowli (15
lipca - 25 sierpnia) dobry - średnio 8-10 plastrów czerwiu.
Rodziny bardzo silne wchodzą w stan zimowli. Cechą bardzo
ważną podczas zimowli, szczególnie przy łagodnych warunkach
atmosferycznych jest brak czerwiu w rodzinach od października
do początku marca. Zimowla w rodzinach linii kujawskiej
przebiega spokojnie - kłąb zimowy zajmuje średnio 7-8 uliczek
między ramkami. Osyp zimowy pszczół jest niewielki, do
20 dkg martwych pszczół. U pszczół występuje cecha smaooczyszczania
gniazda już od pierwszego oblotu przez cały sezon. Matki
rozpoczynają czerwienie zawsze po pojawieniu się pierwszego
pyłku. Wiosenny rozwój pszczół bardzo dobry, cecha ta jest
warunkowana dużą plennością matek i specyficznych warunków
na przedwiośniu. Ziemia Kujawsko-Dobrzyńska obfituje we
wczesne pożytki szczególnie wierzbowe. Pojawienie się czerwiu
w rodzinach w momencie przynoszenia do ula pierwszego pyłku
nie powduje niepotrzebnego osłabienia rodzin pszczelich.
Wiosną brak objawów biegunki. Dynamika rozwoju wiosennego
dobra i bardzo dobra podczas pierwszego pomiaru (okres
kwitnienia jabłoni - 28.04-6.05.) ilości czerwiu i plastrów
obsiadanych przez pszczoły wynosi średnio 6-7/8-9, natomiast
po 21. dniach podczas drugiego pomiaru pszczoły zajmują
średnio dwie kondygnacje, a więc obsiadają 20 plastrów,
a czerwiu jest od 10 do 14 plastrów. Podczas występowania
obfitego pożytku pszczoły odkładają cały nektar, nawet
podczas kilkukilogramowych przybytków dziennych gniazdo
nie jest zalewane. Cecha ta w naszych obserwacjach jest
bardzo wyraźnie skorelowana z występowaniem nastroju rojowego,
który jeśli wystąpi bardzo dobrze jest likwidowany przez
dodanie węzy lub plastrów z suszem. Pszczoły odbudowują
średnio 12-18 plastrów węzy w sezonie, nie poszerzanie
gniazd węza może wyraźnie przyczynić się do pojawienia
się nastroju rojowego. Wykorzystanie pożytków letnich bardzo
dobre przy wyraźnie zauważalnym obniżeniu ilości składanych
jaj przez matki. Rodziny z populacji kujawskiej bardzo
dobrze i dobrze gromadą zapasy pierzgi oraz składają je
w gnieździe, co przy dużej plenności matek ma szczególnie
duże znaczenie w okresie przygotowawczym do zimowli i na
przedwiośniu. Pszczoły propolisują umiarkowanie. Zachowanie
pszczół podczas przeglądów łagodne, dobrze trzymają się
plastrów. Praca przy tych rodzinach z umiarkowaną ilością
dymu.
PSZCZOŁA KAUKASKA
Pszczoła ta pochodząca z wysokogórskich rejonów Kaukazu
jest obecnie rozpowszechniona na całym świecie. Rasa
kaukaska kształtowała się w dolinach i na zboczach górskich.
Pszczoły charakteryzują się szarą barwą ze srebrzystym
odcieniem, pokryte krótkimi włoskami. Należą do najmniejszych
pszczół europejskich lecz posiadają najdłuższy języczek
6,7-7,3 mm. Są bardzo łagodne, podczas przeglądów dobrze
trzymają się plastrów. Posiadają one zdolność szybkiego
wyszukiwania nowych pożytków, zaś do pracy wylatują w temperaturach
niższych niż u innych ras. W drodze powrotnej do ula nie
wykonują zalotów i nie siadają na mostku, lecz bezpośrednio
wchodzą przez wylotek do ula. Pszczoły te wykazują dużą
skłonność do rabunków, ale własnego gniazda bronią bardzo
energicznie. Charakteryzują się również intensywnym wydzielaniem
wosku, z tym że wybudowane przez nie plastry są nierówne
i często połączone ze sobą. Wyjątkowo mocno kitują gniazdo
i wylot, który przed zimą może być nawet zabudowany z pozostawionymi
jedynie niewielkimi otworami. Cechuje je również gromadzenie
dużych ilości pierzgi. Miód najchętniej składają w części
gniazdowej co powoduje w okresach intensywniejszych wziątków
duże ograniczenie w wychowie czerwiu. Do nadstawek przechodzą
bardzo niechętnie. Komórki z miodem poszywają na "mokro".
W okresie zimy utrzymują w gnieździe stosunkowo niskie
stężenie CO2 , dlatego są w tym okresie bardziej aktywne
niż pszczoły innych ras. Przyczynia się to do niezbyt dobrej
zimowli tych rodzin w rejonach chłodniejszych. W zapasach
zimowych nie tolerują domieszki spadzi. Rasę tą charakteryzuje
podatność na nosemozę i kiślicę. Wiosenny rozwój rozpoczynają
stosunkowo późno i rozwijają się powoli. Źle również znoszą
wiosenne nawroty chłodów. Płodność matek nawet przy optymalnych
warunkach nie jest wysoka i waha się od 1000 do 1500 jaj.
Są mało rojliwe, mają natomiast dużą skłonność do cichej
wymiany matek. Pszczelarz nie ma problemu by wyprowadzić
je z nastroju rojowego. Na wykorzystanie przez nie nawet
wyjątkowo słabych pożytków wpływają:
- ograniczenie wychowu czerwiu przy dobrym pożytku
- łatwe wyszukiwanie nowych źródeł pożytku
- duża pracowitość nawet przy gorszych warunkach atmosferycznych
Wyraźnie przewyższają one inne rasy pszczół w wykorzystywaniu
późnych pożytków nektarowych, zaś spadź wykorzystują mniej
chętnie. Charakteryzuje je szczególnie duży wziątek z koniczyny
czerwonej.
Należą do pszczół wymagających stosunkowo małej ingerencji
pszczelarza ze względu na słaby rozwój, małą rojliwość
i łatwość wychodzenia z nastroju rojowego. Polecane są
dla początkujących pszczelarzy i pasiek stacjonarnych.
Pszczoła kaukaska - rozpowszechniona na całym świecie,
popularna w Polsce, bardzo wydajna w sezonie letnim, gorzej
zimuje w naszych warunkach. W polskim pszczelarstwie dobre
są krzyżówki pszczół, kaukaskich z krajowymi trutniami
-występuje zjawisko heterozji tj. wzmożone cechy produkcyjności
szczególnie w okresie pożytków jesiennych i letnich.
kaukaska
linii KBrz Tworzy rodziny silne. Ze względu na
małą dynamikę rozwoju wiosennego polecana jest do krzyżowania
międzyrasowego z pszczołą kraińską lub norweską, zwłaszcza
jako strona ojcowska. Bardzo dobrze wykorzystuje pożytki
późne.
kaukaska
linii Woźnica Łagodna, dobrze trzyma się plastrów,
silnie kituje gniazdo, miód sklepi na mokro, bardzo miodna,
do wykorzystania na pożytki zarówno słabe jak i intensywne.
Dobrze wykorzystuje pożytek ze spadzi i wrzosu. Doskonała
do krzyżówek z pszczołą kraińską. Tworzy rodziny niezbyt
duże. Rodziny czystorasowe silnie ograniczają matkę w czerwieniu
i często nie osiągają odpowiedniej siły do produkcji miodu
towarowego. Nie wymaga zbyt częstych przeglądów, polecana
dla pszczelarzy początkujących.
kaukaska
linii PwK wykorzystuje pożytki o różnym stopniu
nasilenia (od słabych do obfitych). Generalnie linia
ta jest pracowita, łagodna, nierojliwa. Na uwagę zasługuje
fakt, że linia ta w krzyżówce z Car R, Car S osiąga "siłę" na
pożytki wczesne, np.: na mniszek i rzepak. Pszczoły
niechętnie przechodzą do nadstawek w korpusie głównym,
ograniczają
matkę w czerwieniu. Linia zalecana głównie w rejony
południowej i centralnej Polski.
kaukaska
linii W pszczoły o wybitnej miodności. Dużą produkcyjność
uzyskuje w kojarzeniu z rasą kraińską. W czystej linii
cechuje się zdolnością do ograniczenia matek w czerwieniu
przy obfitych pożytkach. Pszczoły wybitnie łagodne, spokojnie
przebywające na plastrach w czasie przeglądów. Silnie
kitują gniazdo i wylot. Miód gromadzą głównie w części
gniazdowej. Są mało rojliwe. Odznaczają się zdolnością
wyszukiwania pożytków. Pszczoły małe ciemno ubarwione,
bardzo pracowite, wybitnie miodne. W czystej rasie nie
osiągają zbyt dużej siły. Wiosną rozwijają się dość wolno.
W okresie występowania pożytków bardzo ograniczają matkę
w czerwieniu. Miód sklepią na mokro. Pszczoły długowieczne.
Wykorzystują bardzo dobrze pożytki zarówno intensywne
jak i słabe. Wskaźnik produkcji miodu 138 %.
kaukaska
linii "Puławska" Linia utworzona
na bazie pszczół kaukaskiej populacji Krasna Polana
importowanej
do Polski w latach siedemdziesiątych. Szczególny udział
w uszlachetnianiu miał import w 1987-1989 puli matek
reprezentujących trzy hodowane tam linie pszczół:
6, 34 i 36. Ubarwienie
jest niejednolite i odbiega od powszechnie opisywanego
ubarwienia pszczół kaukaskich. Oprócz typowego dla tej
rasy ubarwienia tzn. ciemnego oskórka i szarego owłosienia
spotyka się także osobniki o owłosieniu płowy i brązowym.
Linia cau P charakteryzuje się dobrą miodnością, szczególnie
na pożytkach późniejszych. Nieźle również wykorzystuje
pożytki wczesne. Miód składa w gnieździe, sklepiąc go
na mokro. Do nadstawek przechodzi niechętnie. Jak
na pszczoły
kaukaskie charakteryzuje się dużą dynamiką rozwoju. Jest
małorojna i łagodna, chociaż zdarzają się rodziny o zwiększonej
złośliwości. Pszczoły dobrze trzymają się plastrów.
Linia
KPW Rozwój - matki rozpoczynają czerwienie wiosenne
wcześnie. Plenność matki mniejsza , która wyrównywana
jest długowiecznością pszczół. Odznacza się wyjątkowo
jak na pszczoły kaukaskie wczesnym rozwojem wiosennym.
Miodność - Jest to populacja pszczół wyróżniająca się
cechą miodności. Pszczoły wykorzystują bardzo dobrze
wszystkie pożytki nektarowe a spadziowe najlepiej wykorzystywane
są przez mieszańce międzyrasowe. Miód chętnie składają
w nadstawce i na bocznych ramkach w gnieździe. Łagodność
- zarówno materiał czystoliniowy jak i mieszańce charakteryzują
się dużą łagodnością. Agresywniejsze stają się jedynie
w dni deszczowe i pod wieczór. Rojliwość - objawy rojliwości
nie występują nawet w silnych rodzinach. Okres bezpożytkowy
nie powoduje wchodzenie w nastrój rojowy. Zimotrwałość
- bardzo dobrze zimują rodziny silne i średniosilne ,
gorzej słabe. Ze względu na długowieczność pszczół dobrze
znoszą długie zimy , zimne wiosny. Inne cechy - pszczoły
miód sklepią na mokro i półmokro, dobrze trzymają się
plastrów.
PSZCZOŁA ŚRODKOWOEUROPEJSKA
Pszczoła środkowoeuropejska - ma ona ubarwienie szaro brunatne,
średniej wielkości. Wczesne pożytki wykorzystuje częściowo.
Dużą sile rozwoju ma w maju i czerwcu. Rasa ta jest dość
plastyczna, da się selekcjonować według życzeń hodowcy.
Nadaje się do krzyżowania z innymi rasami, a zwłaszcza
z kaukaską.
środkowoeuropejska
linii Norweska Charakteryzuje się dobrą
zimowlą, wczesnym rozwojem wiosennym i gromadzeniem dużej
ilości pyłku. Średnio rojliwa, wymaga ograniczania czerwienia.
Polecana na pożytki o nasileniu średnim i bardzo obfitym,
także spadziowe. W krzyżówkach z pszczołą kraińską świetnie
wykorzystuje pożytki bardzo obfite, natomiast z pszczołą
kaukaską - pożytki średnie i słabe. Pochodzi z Norwegii
z okolic Trondhaim. Charakteryzuje się dobrym przystosowaniem
do trudnych warunków klimatycznych. Cechuje ją dynamiczny
wiosenny rozwój. Dynamiczne czerwienie matek, umożliwia
szybkie dochodzenie do siły produkcyjnej (3 korpusy na
pożytek rzepakowy), nie wymaga wiosennych zabiegów pobudzających.
Silna budowa ciała umożliwia pokonywanie niekorzystnych
warunków pogodowych (wiatry, niskie temperatury deszcze).
Odznacza się dużą pracowitością, oblotów roślin dokonuje
od rana do zmierzchu, nawet w czasie przelotnych opadów
i wietrznej pogody. Łatwo przenosi się z jednego pożytku
na drugi oraz wyszukuje nowe źródła. Jest łagodna, o
umiarkowanej skłonności do rójki, zbiera dużo pyłku,
odporna na niskie temperatury oraz długie zimy. zużywa
mało pokarmu w czasie zimowli, na zimę buduje silne rodziny.
Wskaźnik produkcji miodu w naszych warunkach kształtuje
się na poziomie 131 %.
środkowoeuropejska
linii Kampinoska Linia objęta programem
ochrony zasobów genetycznych pszczół środkowoeuropejskich,
utrzymywana w systemie stada zachowawczego, selekcjonowana
na typ rasowy. Dobrze zimuje, wiosną rozwija się intensywnie
w momencie ustabilizowania się pogody, dostosowując do
niej swój rozwój. Tworzy rodziny duże, ruchliwe, spływające
z plastrów. Reaguje nastrojem rojowym na zbyt ciasne gniazdo
i przerwy w pożytkach. Charakteryzuje się przeciętną łagodnością.
Polecana do krzyżowania międzyrasowego, głównie jako strona
ojcowska.
środkowoeuropejska
linii Północna Linia objęta programem
ochrony zasobów genetycznych pszczół. Pochodzi od miejscowych
pszczół środkowoeuropejskich z terenu północnej Polski.
Dostosowana do warunków klimatyczno - pożytkowych tego
regionu. Dobra zimowla, dynamiczny rozwój wiosenny, dobrze
wykorzystuje pożytki wczesne. Dobrze znosi długie i ostre
zimy, nie niepokoi się przed oblotem. Odporna na choroby,
długowieczna i żywotna. Doskonała do gospodarki wędrownej
na pożytki ciągłe. Słabo gromadzi pyłek w końcu lata.
środkowoeuropejska
linii Augustowska Linia objęta programem
ochrony zasobów genetycznych pszczół. Naturalnie wyselekcjonowana.
Doskonale przystosowana do trudnych warunków przyrodniczych
(bardzo ubogie pożytki, długie i ostre zimy, niskie temperatury
nocą w okresie wiosenno - letnim). Na zimę tworzy rodziny
stosunkowo małe, zużywa mało pokarmu, dobrze zimuje.
W momencie przypływu nektaru rozwija się wybuchowo. Przy
dobrych pożytkach łatwo osiąga dużą siłę i na ciasne
gniazdo reaguje trudnym do opanowania nastrojem rojowym.
Odporna na choroby, nie rabuje, nie reaguje zwiększoną
złośliwością na brak pożytku. Przy przeglądach spływa
w dół plastra, tworząc spadające grona. Miododajnością
nie ustępuje innym rasom. Polecana na pożytki średniowczesne
(rzepaki) i wszystkie pozostałe oraz na tereny ubogie
pożytkowo. Stanowi cenny materiał hodowlany czysty genetycznie,
doskonały do krzyżowania międzyrasowego.
środkowoeuropejska
linii M. Asta objęta jest Krajowym Programem Ochrony
zasobów genetycznych. Utrzymywana w stadzie zachowawczym.
Linia ta dobrze zimuje, ma dużą odporność na choroby,
średni stopień łagodności, a rekordowe zbiory osiąga
z rzepaku, gryki, spadzi. Utrwalona jest cecha cichej
wymiany matek. Rzadko wchodzi w nastrój rojowy. Gromadzi
dużo pyłku i dobrze odbudowuje węzę. Posiada wysokie
zdolności krzyżownicze i dlatego stosowana jest w krzyżówkach
jako strona ojcowska. Wskaźnik produkcji miodu dotyczy
procentowego porównania matek hodowlanych z matkami będącymi
w danej pasiece (dzikimi).
PSZCZOŁA
WŁOSKA
Występuje na półwyspie Apenińskim. Północną granicę
jej naturalnego zasięgu stanowią Alpy. Wśród pszczół
europejskich
zajmowała jeden z najmniejszych areałów bytowania,
mimo to została spopularyzowana na wszystkich kontynentach.
To właśnie największe pasieki przemysłowe Ameryki i
Australii
opierają się na pszczołach tej rasy. Pszczoła włoska
posiada żółte ubarwienie. Jest to rasa o cechach morfologicznych
podobnych do pszczół rasy kraińskiej (długość języczka
6,4-6,7; indeks kubitalny 40-45%). Pod względem rozmiarów
należą do największych. Są bardzo łagodne i spokojne
podczas przeglądów. Budują równe plastry i używają
niewiele kitu, dzięki temu gniazda ich sprawiają
wrażenie czystych.
Wykazują dużą skłonność do błądzenia, z tego względu
nie nadają się do gospodarki pawilonowej. Rasa ta jest
podatna na rabunki, ale własne ule dobrze chronią przed
obcymi pszczołami. Łatwo wyszukują nowe źródła pożytku.
Zapasy miodu gromadzą poza gniazdem nie ograniczając
nigdy czerwienia matki. Komórki z miodem sklepią na
biało. Są odporne na kiślice, natomiast podatne
na nosemozę.
Rasa ukształtowana w warunkach ciepłego klimatu z łagodnymi
zimami, przeniesiona w chłodniejsze rejony źle zimuje.
Do zimowli nadają się tylko rodziny silne, które potrzebują
dużo zapasów i wykorzystują je mało ekonomicznie. Źle
znoszą nawroty chłodów wiosennych, ale przy ciepłej
pogodzie i obecności pożytku rozwijają się bardzo
intensywnie.
Matki tej rasy są bardzo plenne (ich nieśność dochodzi
do 3000 jaj), dlatego w optymalnych warunkach tworzą
bardzo silne rodziny (do 10 kg). Mimo dużych możliwości
rozwojowych są umiarkowanie rojliwe. Pszczoły tej rasy
nie znajdują sobie równych w warunkach ciepłej pogody
i obfitego pożytku. Przy pożytkach słabych każdą krople
miodu wykorzystują na wychów czerwiu i w okresie przerw
pożytkowych niezbędne staje się ich podkarmianie. Bardzo
dobrze wykorzystują pożytki spadziowe i zbierają nektar
z koniczyny czerwonej. Są rekordzistkami w produkcji
miodu - 450 kg w Australii w ciągu roku. Pszczoła włoska
(Apis mellifera ligustica) jest łagodna, nierojliwa,
pracowita, dobrze trzyma się plastrów. Zimuje dość
dobrze. Matki czerwią bardzo obficie. Rodziny utrzymują
duża
siłę. Nadają się szczególnie na tereny z obfitymi pożytkami.
Spadź wykorzystują dobrze. Wadą tych pszczół jest skłonność
do błądzenia, a szczególnie do rabunku. Charakteryzują
się jasnocytrynowym zabarwieniem pierwszych pierścieni
odwłoka. Pod względem cech biologicznych są zróżnicowane.
Do Polski pierwszy raz sprowadził pszczoły włoskie
ks. dr Jan Dierżoń w 1853 r. Po skrzyżowaniu z
naszymi pszczołami,
prawdopodobnie w wyniku heterozji, wydajność miodowa
w jego pasiece bardzo wzrosła. Stąd znane jest jego
powiedzenie: "Nie lubię miodnych lat". Nie
lubił miodnych lat, bo wówczas wszyscy mieli miód,
a w lata chude tylko on.
Przed l wojną światową oraz w okresie międzywojennym
była przez polskich pszczelarzy ceniona i powszechnie
hodowana. Po II wojnie światowej została wyparta przez
pszczołę kaukaską i kraińską. Po skrzyżowaniu z naszą
pszczołą (kraińską) jeszcze przez wiele pokoleń uwidacznia
się poprzez dominację jasnego zabarwienia odwłoka.
Pszczoła Buckfast została wyhodowana przez brata Adama
- mnicha pochodzenia niemieckiego (Karla Kehrie) w opactwie
Buckfast w Anglii. Prace hodowlane zostały rozpoczęte w
pierwszej dekadzie dwudziestego wieku. Właśnie wówczas,
ze względu na chorobę roztoczowa w całej Anglii, niemal
doszczętnie wyginęła miejscowa pszczoła wrzosowa, będąca
jedna z trzech podstawowych ekotypów pszczoły miodnej.
Wtedy właśnie brat Adam zauważył, że chorobie skutecznie
oparto się kilka rodzin będących krzyżówką pszczoły włoskiej
z Piemontu i pszczoły miejscowej. To byty narodziny pszczoły
Buckfast. Obserwacje tych pszczół wykazały, że mają one
również inne pozytywne cechy. Przez następne dziesięciolecia
pszczoła Buckfast była w fazie selekcji i krzyżowania z
innymi pszczołami, w tym również z rasą kraińską, systematycznie
doskonalono i utrwalono jej cechy. Odznacza się ona bardzo
dobrym rozwojem, żywotnością, odpornością na choroby, pracowitością
i małą rojliwością. Ubarwienie robotnic rozjaśnione jest
żółtymi paskami na tergitach. Opinie polskich pszczelarzy
o pszczole Buckfast są różne, często przeciwstawne.
Uwaga:
Nie jestem autorem powyższego tekstu. Informacje czerpałem
z forum pszczelarskiego a te z kolei zapewne z czasopism
pszczelarskich. Składam hołd tym którzy przyczynili się
do napisania a wcześniej do obserwacji pszczół i podzielenia
się nimi z pszczelarzami. |